ΓΟΥΣΤΑΥΟΣ ΛΕ ΜΠΟΝ
Gustave Le Bon
(7 Μαΐου 1841 Nogent-le-Rotrou στη Γαλλία / 13 Δεκεμβρίου 1931 Παρίσι)
Υπήρξε ιατρός, εθνολόγος, ψυχολόγος, κοινωνιολόγος, ιστορικός, αρχαιολόγος. Από το 1876 αφοσιώθηκε στην εθνολογία, την Ιστορία και την αρχαιολογία, χωρίς όμως να παύσει να ενδιαφέρεται για την ιατρική βιολογία.
Το πνεύμα του Le Bon χαρακτηρίστηκε από την απόλυτη απουσία υποκειμενικότητας. Ψυχρές επιστημονικές εθνολογικές, βιολογικές ή ιστορικές αναλύσεις καλύπτουν τα συμπεράσματά του με σχεδόν απόλυτη αντικειμενικότητα.
Ταξιδεύει στην Ευρώπη, την Ασία και την Βόρεια Αφρική κατά το διάστημα από το 1860 έως το 1880. Γράφει αφηγήσεις του ταξιδιού του, έργα για την αρχαιολογία και της ανθρωπολογία βασισμένα πάνω στους πολιτισμούς της Ανατολής.
Ολόκληρη η πραγματεία του χαρακτηρίστηκε από πραγματισμό. Με βασικό αντικείμενο μελέτης την συμπεριφορά των μαζών, ανέλυσε όλα τα πολιτικά και ιστορικά γεγονότα υπό το πρίσμα της ψυχολογίας τους, απορρίπτοντας τελείως τις «αγαπημένες αυταπάτες» των θεωρητικών και των φιλοσόφων περί «ειρήνης, ισότητας, αδελφότητας, ομόνοιας», υπογραμμίζοντας και αποδεικνύοντας το συχνά αντίθετο αποτέλεσμα των θεωριών αυτών στις μάζες.
Υποστήριξε την ιεράρχηση των φυλετικών ομάδων σύμφωνα με την ικανότητά τους στην ανάπτυξη πολιτισμού.
Η βασική ιδέα του Le Bon είναι η βεβαιότητα και η πίστη του στην μονιμότητα και στην υπεροχή του αισθήματος και του πάθους έναντι της λογικής στις ανθρώπινες πράξεις, ιδίως στο συλλογικό τομέα. Η έννοια της φυλετικής ψυχής είναι απόλυτα δεμένη με τη συλλογική ψυχή, υπό μορφή φυσικού νόμου.
Η εποχή μας χαρακτηρίζεται από τον Le Bon ως εποχή των μαζών διότι η «ανάδυση» των μαζών στην πολιτική ζωή και η μεταλλαγή τους σε «ηγετικές» τάξεις είναι μια πραγματικότητα. Η δύναμή τους είναι τεράστια από το «νεκρό βάρος» που εκπροσωπούν και όχι από την ικανότητά τους, εφ’ όσον δεν μπορούν να σκεφτούν λογικά και είναι συνεπώς έτοιμες να χαλιναγωγηθούν από κάθε «απατεώνα του πνεύματος».
Από τα πολλά έργα του Le Bon, δύο είναι εκείνα που εξέχουν. «Η ψυχολογία των μαζών» και «η ψυχολογία του σοσιαλισμού». Εξέχουν γιατί αναλύουν τα φαινόμενα που τότε, όπως και σήμερα, βρίσκονταν στο κέντρο του ενδιαφέροντος και εξηγούν πολλές από τις αγωνιώδεις απορίες και πολλά προβλήματα της εποχής μας.
Οι ιδέες του περί της ψυχολογία των μαζών επηρέαζαν τις ιδεολογικές θεωρίες που εμφανίστηκαν μέσα στη δεκαετία του 1920. Το Mein Kampf του Adolf Hitler, όπως και κάθε μέθοδος για την κινητοποίηση των μαζών, μπορεί να θεωρηθεί πως έχουν εμπνευστεί από τις τεχνικές της προπαγάνδας που αναλύονται μέσα στο έργο του Gustave Le Bon.
Έργα του Gustave Le Bon:
Voyage au mont Tatras
Voyage au Népal
L'Homme et les sociétés - Leurs origines et leur histoire
Les Premières Civilisations de l'Orient
La Civilisation des Arabes (ISBN 2-84132-005-7) - 1884
Les Civilisations de l'Inde
Les Monuments de l'Inde
Lois psychologiques de l'évolution des peuples
Psychologie des foules - 1895
Psychologie du socialisme
Psychologie de l'éducation
Psychologie politique
Les Opinions et les croyances
La Révolution française et la psychologie des révolutions
Aphorismes du temps présent
La Vie des vérités
Enseignements psychologiques de la guerre européenne
Premières conséquences de la guerre
Hier et demain. Pensées brèves
Les Incertitudes de l'heure présente
Psychologie des temps nouveaux
Le Déséquilibre du monde (1923)
Bases scientifiques d'une philosophie de l'histoire (1931)
Σελίδες για τον Gustave Le Bon:
http://www.lebon.mkorpa.org/
http://classiques.uqac.ca/classiques/le_bon_gustave/le_bon_gustave.html
Πηγές:
ΝΟΜΟΙ ΕΞΕΛΙΞΕΩΣ ΤΩΝ ΛΑΩΝ – Γ. Λε Μπόν – Εκδόσεις Ελεύθερη Σκέψις – 1985
http://fr.wikipedia.org/wiki/Gustave_Le_Bon
