ΑΡΧΕΙΟ -50- ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ ΠΟΛΙΤΙΚΑ

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ - ΠΟΛΙΤΙΚΑ

Α.2. Οπως είναι το κάθε ον όταν φτάσει στην τέλειά του ανάπτυξη, λένε ότι αυτή είναι και η φύση του καθ’ ενός, είτε πρόκειται περί ανθρώπου ,ή περί αλόγου, ή περί σπιτιού.
Α.2. …ο άνθρωπος από τη φύση του είναι κοινωνική ύπαρξη και όποιος από την φύση του και όχι από τυχαίο περιστατικό είναι ακοινώνητος είναι ή φαύλος ή ον ανώτερο του ανθρώπου…
Α.2 Είναι φανερό ότι η πόλη από την φύση της βρίσκεται υπεράνω κάθε ατόμου…
Α.2 …εκείνος που δεν μπορεί να ζει στην κοινωνία μαζί με άλλους ή εκείνος που δεν έχει την ανάγκη κανενός λόγω αυτάρκειας, δεν έχει καμία θέση μέσα στην πόλη, αυτός είναι θεός ή θηρίο.
Α.2 …ο άνθρωπος γεννιέται έχοντας από τη φύση όπλα την φρόνηση και την αρετή τα οποία μάλιστα μπορεί να μεταχειριστεί και για κακούς σκοπούς. Γι αυτό ο χωρίς αρετή άνθρωπος είναι το πιο ανόσιο και το πιο άγριο ον και το χειρότερο σχετικά με τις αφροδισιακές ηδονές του και την λαιμαργία του.
Α.4 Δούλος είναι από την φύση του εκείνος , ο οποίος ενώ είναι άνθρωπος δεν ανήκει στον εαυτό του αλλά σε άλλον. Σε άλλον ανήκει εκείνος, ο οποίος ενώ είναι άνθρωπος είναι κτήμα, κτήμα εντελώς αποκλειστικό.
Α.5 …κάθε ζωντανή ύπαρξη αποτελείται από την ψυχή και από το σώμα από τα οποία από την φύση, το πρώτο είναι άρχον το δε άλλο αρχόμενο.
Α.5 …στους διεφθαρμένους ή σε όσους έχουν τάση για διαφθορά είναι πασιφανές ότι εξουσιάζει το σώμα την ψυχή λόγω της φαυλότητάς τους γιατί δεν είναι φυσιολογικοί.
Α.5 …η μεν εξουσία της ψυχής επί του σώματος είναι εξουσία κυρίου επί δούλου, η δε εξουσία του νου επί των επιθυμιών είναι εξουσία του πολιτικού ή του βασιλέως.
Α.5 …από τη φύση δούλος είναι εκείνος που έχει τη δυνατότητα να είναι κτήμα άλλου, και τέτοιος είναι όποιος έχει τόση λογική όση αρκεί για να αισθάνεται χωρίς όμως να έχει πλήρη λογική.
Α.6 …είναι φοβερό το να υποκύψει κάποιος με τη βία να μένει παντοτινά δούλος και κτήμα ανθρώπου ο οποίος κατά την βία είναι μόνο ισχυρότερος.
Α.6 …δεν είναι δίκαιο να κάμει κάποιος δούλο εκείνον στον οποίο δεν αρμόζει να γίνει δούλος.
Α.7 …κύριος δεν είναι όποιος κατέχει δούλους αλλά εκείνος που γνωρίζει να τους μεταχειρισθεί.
Α.8 Ο πόλεμος είναι η φυσική τέχνη της απόκτησης (γιατί και το κυνήγι είναι τμήμα της πολεμικής), την οποία πρέπει να εφαρμόζουν κατά των αγρίων ζώων και κατά των ανθρώπων εκείνων των οποίων δεν θέλουν να εξουσιάζονται αν και πλάσθηκαν γι αυτό και τότε αυτός ο πόλεμος είναι δίκαιος.
Α.9 Ο φυσικός σκοπός της ανδρείας δεν είναι το χρήμα αλλά η γενναιότητα καθώς και ούτε της στρατηγικής ή της ιατρικής σκοπός είναι το κέρδος, αλλά της πρώτης είναι η νίκη και της άλλης η υγεία.
Α.10 …μισείται η τοκογλυφία, γιατί το κέρδος προέρχεται από αυτό το ίδιο το νόμισμα και όχι από την χρήση χάριν της οποίας εφευρέθηκε το νόμισμα.
Α.12 …ο άνδρας είναι από τη φύση ηγεμονικώτερος της γυναίκας, εκτός εξαιρέσεων και ο μεγαλύτερος στην ηλικία και τέλειος από την φύση εξουσιάζει τον νεότερο και ατελέστερο.
Α.12 …ο πατέρας λόγω της στοργής και λόγω της ηλικίας ασκεί εξουσία η οποία μοιάζει τη βασιλική.
Α.13 …ο αρχηγός του σπιτιού πρέπει να στρέφει την προσοχή του περισσότερο προς τους ανθρώπους για την βελτίωσή τους και την τελειοποίηση των ελευθέρων περισσότερο από των δούλων παρά προς τα άψυχα και το απόκτημα κτημάτων τα οποία ονομάζουμε πλουτισμό.
Α.13 …ο δούλος στερείται την αρετή του βουλεύεσθαι, η γυναίκα την έχει αλλά ανίσχυρη και το παιδί την έχει αλλά όχι αναπτυγμένη.
Α.13 …είναι στόλισμα της γυναίκας η σιωπή κάτι που δεν είναι για τον άνδρα.
Α.13 …πρέπει να αποβλέπουμε στην αρετή του μέρους σε σχέση προς την αρετή του συνόλου, είναι ανάγκη να μορφώνονται και οι γυναίκες και τα παιδιά σύμφωνα με το πολίτευμα. Εαν ενδιαφερόμαστε να είναι σπουδαία η πόλη πρέπει να είναι και οι γυναίκες σπουδαίες και τα παιδιά σπουδαία.
Β.3 …ότι είναι κοινό πράγμα σε πολλούς καμιά επιμέλεια δεν έχει από κανένα, γιατί μονάχα για τα δικά του ο καθένας δείχνει εξαιρετική φροντίδα, για τα κοινά πράγματα δείχνει πολλή λιγότερη φροντίδα από αυτή που στον καθένα επιβάλλεται να δείχνει.
Β.4 …δεν είναι εύκολο να προφυλαχθεί η κοινωνία από δυσκολίες όπως τραυματισμούς και φόνους ακούσιους και εκούσιους, συμπλοκές και εξυβρίσεις, από πράξεις δηλαδή οι οποίες και εναντίον ξένων να τελεσθούν είναι αξιοκατάκριτες αλλά τελούμενες εναντίων πατέρων και μητέρων και στενών συγγενών είναι ανοσιουργήματα.
Β.4 Δύο πράγματα είναι εκείνα τα οποία κάνουν τους ανθρώπους να ενδιαφέρονται και να αγαπιούνται μεταξύ τους η ιδιοκτησία και η στοργή.
Β.5 Δεν μπορεί κανείς να περιγράψει πόσο μεγάλη είναι η ηδονή το να θεωρεί κάποιος ως δικό του κάτι που κατέχει γιατί είναι φυσική η αγάπη προς τον εαυτό μας και δεν είναι μάταιο αίσθημα. Η φιλαυτία δικαίως κατακρίνεται, και φιλαυτία δεν είναι η αγάπη του εαυτού μας αλλά το ξεπέρασμα του μέτρου αυτής της αγάπης, καθώς και η φιλοχρηματία, αφού η με μέτρο αγάπη και του εαυτού και του χρήματος είναι γενικό αίσθημα όλων.
Β.6 Πρέπει να κάνει κανείς υποθέσεις ευχάριστες όχι όμως απραγματοποίητες.
Β.7 Τα μεγαλύτερα αδικήματα δεν τελούνται για την ικανοποίηση βιοτικών αναγκών αλλά από υπερβολικές επιθυμίες.
Η.1 Τα αγαθά είναι τριών ειδών, τα αγαθά του εξωτερικού κόσμου, τα αγαθά του σώματος και τα αγαθά της ψυχής τα οποία αγαθά πρέπει κάποιος να απολαμβάνει για να είναι ευτυχισμένος και καλότυχος. Γι αυτό τον λόγο δεν μπορεί κανείς να ονομάσει μακάριο κάποιον ο οποίος δεν έχει ούτε ένα μόριο ανδρείας, δικαιοσύνης και συνέσεως, ο οποίος φοβάται και από αυτό το φτερούγισμα της μύγας, ούτε εκείνον που δεν μπορεί να αποφύγει ότι βλαβερό επιθυμεί να φάει ή να πιει, ούτε εκείνον που για λίγα χρήματα καταστρέφει τους φίλους του, ούτε εκείνον που διανοητικά είναι τόσο άμυαλος και διεστραμμένος όσο ένα μικρό παιδί ή ένας τρελός.
Η.1 Την ευδαιμονία της ζωής, είτε στη χαρά οφείλεται , είτε στην αρετή είτε και στα δύο μαζί, την απολαμβάνουν περισσότερο όσοι διαθέτουν υπερβολικά στολίσματα του χαρακτήρα και του πνεύματος και σε μέτριο βαθμό τα υλικά αγαθά.
Η.1 Τα εξωτερικά αγαθά τελειώνουν όπως κάθε πράγμα. Οι ψυχικές όμως αρετές όσο υπερβολικές κι αν είναι τόσο χρησιμότερες είναι εάν πρέπει να σκεφτούμε όχι μόνο την ωραιότητά τους αλλά και την ωφελιμότητά τους.
Η.1 Διαφέρει η ευτυχία (πλούτος, υλικά αγαθά) από την ευδαιμονία (ψυχικά αγαθά) γιατί η αιτία των εκτός ψυχής αγαθών είναι η τύχη. Κανείς δεν είναι όμως δίκαιος και συνετός τυχαία.
Η.1 Είναι αδύνατο να ευτυχούν όσοι δεν πράττουν το καλό.
Η.2 Πρέπει να θεωρούμε καλές όλες τις φροντίδες για την πολεμική προετοιμασία της πόλης, όχι όμως σαν τελικό σκοπό υπάρξεώς της αλλά για την διαφύλαξη της ύπαρξής της.
Η.3 Στην πολιτική μόνη η αρετή δεν αρκεί, χρειάζεται να υπάρχει συγχρόνως μαζί της και δύναμη δράσεως.
Η.3 Αριστος βίος και για την πόλη και για τους πολίτες πρέπει να θεωρείται ο ενεργός βίος.
Η.3 Ενεργούς ονομάζουμε κυρίως όλους εκείνους που σαν αρχιτέκτονες εξωτερικεύουν με τις πράξεις τους τα δημιουργήματα της σκέψεώς τους.
Η.4 Θεωρούν μεγάλη την πόλη με τους περισσοτέρους κατοίκους αλλά είναι ορθότερο να αποβλέπουμε στην δύναμη των κατοίκων και όχι στον αριθμό τους.
Η.4 Αλλά και αν υποτίθεται πως πρέπει να κρίνουμε την πόλη μόνο από τον αριθμό των κατοίκων δεν πρέπει να νομισθεί ότι θα υπολογίσουμε οποιοδήποτε πλήθος αφού μέσα στις πόλεις υπάρχουν και δούλοι και μέτοικοι και ξένοι αλλά θα υπολογίσουμε μόνο τους πολίτες της πόλης που αποτελούν αναπόσπαστα μέλη της. Γιατί μόνο όταν αυτοί πλεονάζουν αποδεικνύεται ότι η πόλη είναι μεγάλη. Η πόλη η οποία θα αποτελείται από πολλούς εργάτες αλλά από λίγους αξιόμαχους πολίτες δεν είναι δυνατόν να είναι μεγάλη. Γιατί δεν είναι το ίδιο πράγμα πόλη μεγάλη και πόλη πολυάριθμη.
Η.4 Το έργο του άρχοντα είναι να διατάσσει και να κρίνει. Αλλά για να είναι δίκαια η κρίση και για να γίνεται αξιοκρατικά η απονομή των πολιτικών αξιωμάτων είναι ανάγκη οι πολίτες να γνωρίζονται μεταξύ τους, να γνωρίζουν το ποιόν του καθενός γιατί όπου υπάρχει άγνοια των προσώπων υπάρχει και εσφαλμένη απονομή τόσο των αξιωμάτων όσο και της δικαιοσύνης.
Η.4 Στην πολυπληθή πόλη είναι εύκολο να αποχτήσουν λαθραία δικαιώματα πολιτικά οι ξένοι και οι μέτοικοι γιατί δεν είναι δύσκολο λόγω του μεγάλου πλήθους να γίνει η απάτη.
Η.5 Ποια χώρα πρέπει να θεωρείται προτιμότερη; Η χώρα στην οποία υπάρχει αυτάρκεια αγαθών. Η χώρα που παράγει τα πάντα. Η έκτασή της και η γονιμότητά της θα πρέπει να είναι τόση ώστε οι κάτοικοί της να μπορούν να ζουν χωρίς ασχολίες, άνετα και με σωφροσύνη.
Η.5 Η χώρα πρέπει να παρουσιάζει στους εχθρούς της πολλές δυσκολίες για το ενδεχόμενο εισβολής ενώ για τους πολίτες της πρέπει να υπάρχουν κατάλληλες έξοδοι.
Η.5 Η χώρα πρέπει να εποπτεύεται εύκολα δηλαδή να μπορεί να στέλνει ενισχύσεις σε όποιο σημείο παρουσιάζεται ανάγκη.
Η.5 Η χώρα πρέπει να είναι τοποθετημένη σε σημείο επίκαιρο τόσο από ξηράς όσο και από θαλάσσης.
Η.6 Οπως ο υπερπληθυσμός είναι βλαβερός για την ευνομία της πόλης άλλο τόσο ασύμφορη είναι και η συχνή επικοινωνία με ξένους που μορφώθηκαν με άλλους νόμους.
Η.6 Ευκολότερα μπορεί να αντισταθεί μια χώρα στους εισβολείς όταν είναι εφικτό να λάβει βοήθεια από ξηράς και από θαλάσσης.
Η.7 Για να μπορέσει ο νομοθέτης να καθοδηγήσει ευχερώς ένα λαό πρέπει αυτός ο λαός να έχει διάνοια και ψυχική ορμή.
Η.8 Τα απαραίτητα για να ζήσει μία πόλη είναι: α)η ύπαρξη τροφών, β)τέχνες, γ)όπλα γιατί οι μετέχοντες σε αυτή την κοινωνία πρέπει να έχουν ένοπλη δύναμη που να αποτελείται από την τάξη τους για την επιβολή εξουσίας έναντι των απειθών και για την απόκρουση των εξωτερικών κινδύνων.
Η.11 Οι πόλεις που είναι στραμμένες προς ανατολάς και αυτές που δέχονται ανατολικούς ανέμους είναι υγιεινότερες ενώ οι στραμμένες προς βορρά ανέχονται καλύτερα το ψύχος.
Η.13 Τρία πράγματα καθιστούν σπουδαίους τους πολίτες: η φύση, η συνήθεια και το λογικό.
Η.14 Ο πολίτης πρέπει πρώτα να μάθει να άρχεται για να μπορέσει να γίνει άρχων.
Η.14 Οι πολίτες δεν πρέπει να χρησιμοποιούν τον πόλεμο για να καταστήσουν δούλους λαούς που δεν είναι άξιοι να γίνουν δούλοι αλλά πρώτα για να διαφυλάξουν την πόλη ώστε να μην υποδουλωθούν από άλλους και δεύτερον για να επιδιώκουν την ηγεμονία για την ωφέλεια των αρχομένων και όχι χάρη του σκοπού της δεσποτείας σε λαούς που δεν είναι άξιοι να γίνουν δούλοι.
Η.15 Πρέπει να υπάρχουν οι αρετές για την άνετη ζωή γιατί τελικός σκοπός του πολέμου είναι η ειρήνη και της απασχολήσεως η ανάπαυση. Χρήσιμες αρετές για την άνετη ζωή είναι εκείνες που εξυπηρετούν και την εργασία και την ανάπαυση.
Η.15 Για τους δούλους δεν υπάρχει ανάπαυση. Οσοι δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν ανδρείως τους κινδύνους που απειλούν την χώρα τους είναι δούλοι των επιδρομέων.
Η.15 Ο πόλεμος εξαναγκάζει τους πάντες να είναι δίκαιοι και σώφρονες ενώ η απόλαυση της ευτυχίας και η ανάπαυση στην ειρήνη τους καθιστά μάλλον αυθάδεις.
Η.15 Χάριν της ψυχής γίνεται η επιμέλεια του σώματος.
Η.16 Δεν είναι πρέπον να είναι πάρα πολύ μικρότερα τα τέκνα από τους γονείς τους αλλά ούτε και μικρή διαφορά ηλικίας πρέπει να υπάρχει.
Η.16 Είναι δυσμενής για την τεκνοποιία ο συνδυασμός πολύ νεαρών στην ηλικία ατόμων.
Η.16 Τα σώματα των αγοριών βλάπτονται στο ανάστημα όταν συνουσιάζονται όσο συνεχίζεται η ανάπτυξη του σώματος.
Η.16 Είναι καλό τις μεν γυναίκες να νυμφεύουν κατά το 18ο έτος της ηλικίας τους δε άνδρες κατά το 37ο .
Η.16 Ποιά πρέπει να είναι η σωματική κατάσταση για τους γονείς ώστε να ωφελούνται τα παιδιά που θα γεννηθούν από αυτούς: Το σώμα πρέπει να είναι σκληραγωγημένο όχι από βίαιους κόπους, συνηθισμένο στους πόνους όχι χάριν εξασκήσεως ενός μόνο μέλους του σώματος όπως στους αθλητές αλλά απλά γυμνασμένο. Αυτά αρμόζουν για τους άνδρες όπως και για τις γυναίκες.
Η.16 Πρέπει να υπάρχει νόμος που να απαγορεύει τους γονείς να μεγαλώνουν τέκνα ανάπηρα από την γέννησή τους.